'Beschermheer' Piet Hopman

Het Brabantse Maasheggengebied is Piet Hopman ’in het hart’ gaan zitten. Zozeer zelfs dat de geboren Limburger bij zijn afscheid van Staatsbosbeheer, in april 2024, is benoemd tot ‘beschermheer van de Maasheggen’. “Hoewel ik het gebied van kinds af aan al ken ben ik er pas later, toen ik er als projectleider aan de slag ging, achter gekomen hoe bijzonder en uniek het eigenlijk is.”

Als zoon van een boer met gepachte grond bij het Genneperhuis zag Piet de heggen al liggen, aan wat toen nog ‘de andere kant’ werd genoemd.
Piet nam niet het bedrijf van zijn ouders over, maar ging Bos en Natuurbeheer studeren aan de Hogere Bosbouwschool. Na zijn studie kon hij aan de slag bij Staatsbosbeheer. Aanvankelijk in Groningen, later in Tilburg, Oss, Arnhem, Deventer en uiteindelijk in Nistelrode. Piet leerde in die jaren een belangrijk deel van Oost-Nederland kennen. In zijn eerste jaren bij Staatsbosbeheer schreef hij plannen voor het beheer van bos en natuur. Na twee verhuizingen (Westervelde en Loon op Zand) keerde Piet terug naar zijn geboortegrond in Gennep. Vanaf dat moment kwam hij al regelmatig weer in De Maasheggen, maar zijn verbondenheid met het Brabantse deel van het gebied werd pas echt groot toen hij in 2012 werd gevraagd projectleider te worden voor het herstelplan Maasheggen en later voor het herstel van het Natura 2000-gebied Oeffelter Meent. 

Aanvankelijk wantrouwen
Piet herinnert zich dat zijn start niet eenvoudig was. “Vooral bij de boeren in het gebied heerste er veel wantrouwen over wat anderen zoals Staatsbosbeheer van plan waren met het gebied. Dat bemoeilijkte de samenwerking.” 
Toch zag Piet al snel een kentering ontstaan. “Vooral de wijze waarop in het gebied vorm aan de kavelruil is gegeven heeft daar een belangrijke rol in gespeeld. Plus het besef dat we de landbouw nodig hebben om het Maasheggengebied te kunnen beheren. De Maasheggen kan niet zonder de boeren - zoals de boeren ook niet zonder de andere partijen kunnen die helpen om het Maasheggengebied in stand te houden. Je moet van beide kanten soms wat toegeven om iets voor elkaar te krijgen. En dat lukt steeds beter.”

Schoonheid van  De Maasheggen
Piet kwam en komt veel in het Maasheggengebied. Als voormalig medewerker van Staatsbosbeheer, maar ook privé. Wat voor hem het Maasheggengebied bijzonder maakt? “Het landschap heeft elk jaargetijde haar eigen schoonheid. Het mooie van De Maasheggen is dat je er elke keer weer wordt verrast. Soms zie je ineens een ree lopen of staan bijzondere planten in bloei. De mooiste plek? De Oeffelter Meent. Met de paarden die er lopen en met de unieke uitzichten vanaf de dijk richting Maas en het Klooster St. Agatha. Maar ik kom ook graag in de Vortumse en Groeningse Bergjes. Daar staan op een aantal plekken hele mooie struweelheggen en pareltjes van knotbomen en liggen prachtige, bloemrijke weilanden. Maar toch, als ik echt iemand die het gebied niet kent mee zou moeten nemen op een ontdekkingstocht door De Maasheggen, dan loop ik met hem of haar van Sint Agatha naar het Veerhuis in Oeffelt. Over dat deel van de Maasheggen is heel veel te vertellen. Niet alleen over de planten, de dieren en het landschap, maar ook over de historie van het gebied. Over het Klooster St Agatha, het Genneperhuis, het Hertogdom Kleve en het Duits Lijntje”
Piet grijpt dan graag terug op oude kaarten die laten zien hoe De Maasheggen er vroeger uitzagen. Zoals een kaart uit 1731 waarop een veel grotere Oeffelter Meent is ingetekend, maar waarop je ook het heggenlandschap ziet dat al eeuwenlang intact is gebleven. 
Toch maakt Piet zich ook zorgen. Bijvoorbeeld over hoe het heggenlandschap zich zal herstellen van de kleiafgravingen, zoals in de Meerkampen en Oeffeltse Weiden. “Prima dat zich daar nieuwe, andere natuur ontwikkelt, maar in dit gebied zou herstel of het terugbrengen van heggen prioriteit moeten zijn. Heggen zijn nu eenmaal kenmerkend voor het Maasheggengebied.”

Beschermheer 
Piet mag vanwege het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd dan wel afscheid hebben genomen van Staatsbosbeheer, de Maasheggen laten hem voorlopig niet los. Hij blijft er graag komen, verzorgt er regelmatig excursies en rondleidingen en helpt bij het vlechten van de heggen. Bovendien gaat hij toetreden tot het bestuur van het Collectief Deltaplan Landschap. Hij ziet het vooral als zijn taak om de kwaliteit van het beheer en onderhoud in De Maasheggen te waarborgen. “Ik hoop dat mijn kennis daarover daarbij van pas komt.”
Om de daad bij zijn lovende woorden over De Maasheggen te voegen heeft Piet bij zijn ouderlijk huis in Gennep liefst zeshonderd meter heggen laten aanleggen. “Ik heb een tijd geleden een presentatie van Kenneth Rijsdijk bijgewoond en ben onder de indruk geraakt van de vele positieve effecten die heggen hebben. Niet alleen voor de natuurbeleving en biodiversiteit, maar ook voor de gezondheid van mensen.” Met de aanleg van zeshonderd meter heg aan de Limburgse kant van de Maas wil Piet daar zijn eigen bijdrage aan leveren.

Wensen voor de toekomst
Of de ‘beschermheer van De Maasheggen’ nog meer wensen voor de toekomst heeft? “Ik hoop dat de aandacht voor het gebied blijft en dat De Maasheggen ook na 2028 de status van UNESCO Man & Biosphere houdt. Ik pleit ook voor meer aandacht voor de verbindingszones in de Maasheggen. De natuurkernen zijn al aardig op orde, maar met de verbindingszones is nog winst te boeken. Daar ligt ook een grote kans voor de landbouw om ‘natuur’ een plekje te geven langs hun perceelsgrenzen en zo barrières voor dieren en planten weg te  nemen.
Ik ben er ook voorstander van om boeren uit de streek verantwoordelijk te maken voor het onderhoud van dit gebied. Ik weet dat er aanbestedingen moeten worden gedaan maar het risico daarvan is dat werkzaamheden worden gegund aan partijen die geen betrokkenheid hebben bij dit gebied. Die betrokkenheid is juist cruciaal voor een goed onderhoud en beheer van De Maasheggen.
Tot slot zou ik het toejuichen als ook de jeugd meer bij De Maasheggen wordt betrokken. Ook vanuit de scholen. Kinderen hebben invloed op wat hun ouders vinden en doen. Ze zeggen wel eens dat de jeugd de toekomst heeft, maar ik zou het sterker willen zeggen: ‘de toekomst wordt bepaald door de jeugd van nu’. Laten we daarom dáár beginnen met het vergroten van het draagvlak voor De Maasheggen.”