Maasheggenboeren en gemeente trekken samen op bij herstel heggen

Geholpen door vrijwilligers van de Agrarische Natuurvereniging hebben 35 boeren in het UNESCO-gebied De Maasheggen in de afgelopen maanden kilometers heg verplaatst en ingeboet en ruim anderhalve kilometer aan nieuwe natuurstroken aangelegd. 
Het is het indrukwekkende resultaat van een samenwerking tussen de landeigenaren in het gebied en de toenmalige gemeente Boxmeer. “De Maasheggen gaat ons ook aan het hart,” legt voormalig ZLTO-bestuurder en mede-initiatiefnemer Jan Martens uit. “Wij hebben er geen belang bij om het heggengebied om zeep te helpen. Integendeel, als boeren willen wij ook graag genieten van het landschap waarin wij wonen en werken.”

De kiem voor de gezamenlijke actie van ZLTO, de Agrarische Natuurvereniging en de toenmalige gemeente Boxmeer werd vier jaar geleden gelegd. De lokale ZLTO-afdeling ontving klachten van leden over de slechte toegankelijkheid van hun gronden in het Maasheggengebied. De inritten en doorgangen waren te krap geworden voor de landbouwmachines. Individuele verzoeken van agrariërs om een of twee meter heg te mogen verplaatsen stuitten, tot ergernis van de boeren, op ‘een muur van bureaucratie’. Dat kon én moest beter, vonden zowel de lokale ZLTO-bestuurders als het gemeentebestuur van Boxmeer. Het idee ontstond om een collectieve vergunning aan te vragen, waarbij landeigenaren in de gelegenheid werden gesteld om hun inritten (tot maximaal 7 meter) te verbreden en doorgangen (tot maximaal 10 meter) toegankelijker te maken. In ruil daarvoor vroeg de gemeente de betrokken agrariërs ervoor te zorgen dat de heggen op en rond hun gronden werden hersteld en ongebruikte gaten werden gedicht.

Grote deelnamebereidheid

De lokale ZLTO-afdeling organiseerde drie ledenavonden in het Maasheggengebied om de deelnamebereidheid van de landeigenaren te peilen. Die bleek groot. Uiteindelijk sloten 35 boeren zich bij het initiatief aan. Raymond Derks, bestuurslid ZLTO Land van Cuijk: “Het hele proces heeft lang geduurd. Met name het per perceel vastleggen hoe en waar gecompenseerd zou worden heeft veel tijd in beslag genomen. Toen dat eenmaal was geregeld, ging het snel. Afgelopen najaar hebben we om tafel gezeten om de vervolgaanpak te bepalen en inmiddels zijn de geplande werkzaamheden al zo goed als afgerond.”

Het succes van het project ‘Optimalisatie en ontsluiting percelen in Maasheggengebied’, zoals het genoemd werd, is ook te danken aan de bereidheid van de Agrarische Natuurvereniging om, met het door de toenmalige gemeente Boxmeer beschikbaar gestelde plantmateriaal, de heggen in te boeten en natuurstroken aan te leggen. “Wij hebben dat gratis gedaan”, zegt Eric Lamers van de Agrarische Natuurvereniging. “We wilden daarmee laten zien dat de meeste boeren graag helpen om dit gebied in stand te houden. Omdat het ook óns gebied is.” Dat smaakt naar een vervolg, vindt Lamers. “Wij zouden ook graag in de toekomst een rol willen vervullen bij het onderhoud van de heggen.” 

Overigens heeft ZLTO voor de restauratie van de heggen ook een bijdrage ontvangen uit provinciale subsidieregeling ‘aanleg landschapselementen en herstel cultuurhistorische landschapselementen’. 

Vervolg?

Krijgt de gezamenlijke actie van ZLTO, ANV en gemeente een vervolg? Als het aan de twee eerstgenoemde organisaties ligt wel. “We hopen dat er een tweede collectief ontstaat”, zegt Raymond Derks. “Een aantal boeren heeft nu niet meegedaan. Het zou mooi zijn als die zich bij een vervolgactie ook aansluiten. Immers, meer dan 60 procent van de percelen in het Maasheggengebied is in eigendom van ZLTO-leden.” 

Jan Martens verwacht dat de belangstelling voor agrarisch natuurbeheer gaat toenemen. “Veel boerenbedrijven zijn bezig zich te verbreden, om zo hun inkomen aan te vullen. Agrarisch natuurbeheer is dan een mooie kans.  Vooral jonge boeren onderkennen de mogelijkheden van agrarisch natuurbeheer.”

Gemeente Land van Cuijk is blij met de inzet van de boeren en de Agrarische Natuurvereniging voor het Maasheggengebied. “Met de actie die wij samen hebben ontwikkeld zijn zowel het landschap als de boeren geholpen”, zegt betrokken ambtenaar Igor Derks. “Maar misschien nog wel belangrijker is dat het ervoor heeft gezorgd dat het vertrouwen in elkaar is toegenomen.”

Op de foto (van links naar rechts): Eric Lamers (ANV), Jan Martens (ZLTO), Geert-Jan de Kleijn (ANV) en Raymond Derks (ZLTO).
Foto: Ed van Alem